Hoewel er ook gewoon een echte levensboom bestaat, kennen veel mensen hem toch vooral als symbool. De levensboom verschijnt dan ook in tal van Westerse en niet-Westerse mythen en religies. Dichtbij huis ligt hij bijvoorbeeld aan de wieg van de Bijbel. In het boek Genesis staat de levensboom immers in het midden van de Hof van Eden. Een discussiepunt is daarbij nog of deze boom, die de kennis van goed en kwaad bewaart, dezelfde is als de boom die na de zondeval beschermd wordt door cherubijnen, opdat de mens er niet van zou eten om zo het eeuwig leven te verkrijgen.
Hoe dan ook verschijnt de boom ondertussen in zowat alle Westerse religies: het West- en Oost-christendom, de Oosters-Orthodoxe kerk en het jodendom. Bijzonder aan de orthodoxe opvatting is dat de levensboom de voorbode van het lijdenskruis is. In het Christendom speelt dan weer lang de strijd tussen historische en figuratieve interpretaties, eentje die wel gaat liggen eens de historische waarheid van het Genesis verhaal achterhaald geraakt.
Veel theologen gaan vanaf dan op zoek naar een pragmatischere interpretatie van de levensboom. Zo stelt Thomas van Aquino bijvoorbeeld dat de boom dient om het aardse leven van Adam in stand te houden. De boom biedt hier dus geen onsterfelijkheid, aangezien eindige dingen geen eindeloosheid kunnen schenken. Zoals drank tegen de dorst beschermt de boom de mens echter wel tegen de tekortkomingen van het lichaam, met name de veroudering.
Calvinisten zien de levensboom dan weer eerder sacramenteel, als een herinnering aan het leven dat door God gegeven wordt. De boom drukt het essentieel verbond tussen God en mens uit, de mens die zonder God niet kan bestaan. Telkens als hij de vruchten van de boom eet, wil God dat de mens zich dit verbond herinnert en dat hij de erkenning koestert dat hij bestaat bij de gratie van Gods vriendelijkheid.
Joden vinden in de levensboom op hun beurt tal van voorbeelden van heilige geometrie terug. Het is een centraal symbool van de Kabbalah, waar de boom verschijnt als tiendelig diagram. De 10 punten of Sephiroth/Sephirah stellen de 10 goddelijke verschijningsvormen of attributen voor.
De levensboom is er ook met twee in elkaar gevlochten stammen, de liefdesboom, twee ranke 'mensfiguren' die in elkaar verstrengeld zijn in wortels en bladerendek. De dynamiek en symboliek zijn geweldig.
Een liefdesboom op de wijzerplaat van een horloge van Julie Julsen
Al met al maakt het de levensboom/liefdesboom tot een zeer geliefd symbool en hebben bijna alle sieradenmerken er wel één in hun collectie.
Bekijk ook onze collectie: