Geen producten
Prijzen zijn incl. btw
Boeken over juwelen, antieke sieraden, koninklijke juwelen
Er zijn heel veel boeken geschreven over sieraden, over bekende juweliers, beroemde goudsmeden. Welke sieraden boeken bij ons favoriet zijn, dat gaan we u hier opsommen.
- Juwelen en mensen geschreven door M.H. Gans over de geschiedenis van het bijou van 1400 tot 1900. HET boek met heel veel interessante informatie over sieraden door de eeuwen heen voornamelijk uit Nederlandse bronnen.
- Het boek 'Het Nederlandse sieraad in de 20ste eeuw' uit 2004 geschreven door mevrouw Marjan Unger is een fantastisch naslagwerk waarin ontzettend veel achtergrond informatie is te vinden over de geschiedenis van de edelsmederij en het juwelierswerk in Nederland.
Een juweel van een boek door Martijn Akkerman, juwelenhistoricus
Wie vroeger een boek speciaal over sieraden wilde raadplegen, moest goed zoeken. In de afgelopen veertig jaar is er heel veel literatuur bijgekomen niet allemaal van gelijke kwaliteit. De sieradenspecialist van Nederland, Martijn Akkerman, over ooit en recent verschenen juwelenliteratuur.
Wie zestig jaar of langer geleden geïnteresseerd was in oude juwelen, had nauwelijks de beschikking over gespecialiseerde literatuur. Aan de andere kant was de belangstelling in die tijd dusdanig minimaal, dat ook bijna niemand op het idee kwam om een boek over juwelen te schrijven. Als er al iets verscheen, gebeurde dat in Engeland of Frankrijk en zeker niet in Holland.
Eén van de weinigen die voor de Tweede Wereldoorlog in Nederland een studie maakte van juwelen was mevrouw Nan van Gelder-Schrijver, de echtgenote van de toenmalige directeur van Museum Boymans-Van Beuningen. Haar studie resulteerde uiteindelijk echter slechts in een paar radiopraatjes voor de Avro en enkele artikelen. Haar belangrijkste wapenfeit was de identificatie van een onbekend mansportret op een veiling van Frederik Muller ir Amsterdam als de zeventiende-eeuwse Haagse burgemeester en hofjuwelier Thomas Cletscher (1598-1668). Mevrouw Van Ier stelde daarnaast een archief samen met schat aan gegevens over voornamelijk zeventiende-eeuwse Hollandse juwelen en juweliers, onder andere aan de hand van portretten en inventarissen. Dit archief, dat ik een aantal jaren geleden ten geschenke kreeg van haar dochter, is nog altijd een belangrijke bron van informatie.
In 1924 verscheen in de serie 'De Toegepaste Kunsten in Nederland' het deeltje Sieraden door jonkvrouw dr. C.H. de Jonge. Het behandelde uitsluitend de periode van 1900 tot het moment van uitgave en het is tegenwoordig nog slechts antiquarisch te vinden. Dat geldt eveneens voor het in 1943 uitgegeven boek Goud, Zilver, Edelstenen door ing. J. Hammes, een initiatief van de Federatie Goud en Zilver. Dit nogal droog geschreven boek was in de eerste plaats op de techniek gericht, maar bevat een paar schitterende afbeeldingen van vroege juwelen van de Haagse juwelier Steltman.
Hofjuwelier
Na de Tweede Wereldoorlog nam de interesse voor juwelen internationaal snel toe en verschenen er dus ook steeds meer boeken over het onderwerp. Dat nam niet weg dat die boeken over het algemeen in Nederland moeilijk waren te verkrijgen. Het eerste, in 1949 uitgegeven, boek over de Russische hofjuwelier Pieter Carl Fabergé door C.H. Brainbridge, met een matige kwaliteit afbeeldingen, lag hier al snel bij De Slegte in de schappen.
Toch groeide ook bij ons langzamerhand de vraag naar gespecialiseerde literatuur en in 1961 verscheen Juwelen en Mensen door M.H. Gans, firmant van de Amsterdamse juwelier antiquair Premsela & Hamburger, die vanaf de oprichting jarenlang de enige juwelier op de Delftse antiekbeurs was. De kracht van dit boek met zijn vele interessante afbeeldingen ligt onder andere in de vermelding van een aantal inventarissen, van Jacoba van Beieren tot en met koning Willem I. Bovendien kreeg Gans dankzij zijn goede verstandhouding met de toenmalige koningin Juliana toestemming om - tot nu toe als enige - een aantal belangrijke Oranje-iuwelen af te beelden.
Van een heel ander kaliber en ook veel bescheidener van omvang is het omstreeks 1965 in de befaamde Dishoeck-serie verschenen deeltje Juwelen door Lenie Giltay-Nijssen. Het boekje verscheen in diverse drukken - er zijn in ieder geval drie verschillende omslagen bekend -, maar moet tegenwoordig antiquarisch worden gekocht. Mevrouw Giltay gaf aardige informatie en wetenswaardigheden, die voor een belangrijk deel afkomstig waren van de Amsterdamse juwelier K.A. Citroen.
De meeste juwelenboeken verschenen in de afgelopen vijfenveertig jaar en deze ontwikkeling hield gelijke tred met het groeiende aantal juwelier-antiquairs en de toenemende deelname van handelaren in oude juwelen op internationale en nationale kunst en antiekbeurzen, als gevolg van een ook in Nederland nog steeds groeiende interesse. Terwijl nog geen dertig jaar geleden nauwelijks iets op dit gebied te vinden was, heeft elke in kunst en antiek gespecialiseerde boe handel tegenwoordig minstens een meter aan titels in voorraad. Het lijkt wel of er elke maand een nieuw boek over dit onderwerp verschijnt.
Soms behandelen die boeken een algemeen juwelen-onderwerp, zoals het in 1980 verschenen Antique and Twentieth Century Jewellery door Vivienne Becker. Soms zijn ze bijzonder gespecialiseerd en beschrijven ze uitsluitend de geschiedenis van ringen, colliers, oorhangers, manchetknopen of dasspelden. In 2001 verscheen The Jeweled Menagerie, waarin uitsluitend diermotieven in juwelen worden behandeld. En in 1993 publiceerde Geoffrey Munn The Triumph of Love, waarin juwelen tussen 1530 en 1930 worden beschreven, die op enigerlei wijze iets met liefde te maken hebben.
Inmiddels zijn ook over de meeste grote juweliers in de wereld boeken verschenen. Zichzelf respecterende firma's als Boucheron, Tiffany's, Chaumet, Bulgari, Van Cleef & Arpels en
Buccellati doen hierin niet voor elkaar onder. Van de Parijse juwelier Cartier zijn inmiddels zes lijvige standaardwerken verschenen, die verschillende onderdelen van dit beroemde bedrijf behandelen, zoals uurwerken, gebruiksvoorwerpen, platina of diamanten. Voor al deze boeken geldt dat zij bij goede boekhandels zijn te verkrijgen.
Spannende jongensboeken
Een nieuw fenomeen zijn de boeken die de collecties van particulieren of belangrijke persoonlijkheden behandelen. Zo verscheen in 1999 Famous Jewelry Collectors. Dit schitterende boek behandelt de juwelen van onder andere Merle Oberon, Joan Crawford, de vorsten Thurn und Taxis, de hertogin van Windsor en Helena Rubinstein. Een jaar later volgde de publicatie van Maharajas' Jewels. Dit boek beschrijft de fabelachtige rijkdom van de verschillende Indiase vorsten. De verhalen over grote diamanten en onvoorstelbare opdrachten bij Europese juweliers tussen de beide wereldoorlogen lezen als spannende jongensboeken.
Een half jaar geleden verscheen bij de Engelse uitgeverij Thames Hudson My Love Affair with Jewelry door Elizabeth Taylor [isbn 0 500 61099 7). Met veel humor beschrijft de filmster haar enorme collectie juwelen en de manier hoe ze er aan gekomen is. Bepaalde stukken kreeg ze van Richard Burton, andere van Michael Jackson terwijl ze persoonlijk veel bij handelaren en op veilingen kocht. Dat was ook het geval met een broche uit de collectie van de hertogin van Windsor. De veiling van diens juwelen vond plaats in Genève in 1987 en Taylor kocht de lievelingsbroche van de hertogin zittend naast haar zwembad. Later is wel gezegd dat ze hiermee prinses Diana wilde dwarsbomen, die het juweel in de vorm van de prins van Wales-veren ook graag had willen hebben. Elizabeth Taylor beschrijft in haar boek echter de goede verstandhouding met beide vorstelijke personen en deelt terloops mee dat ze - net als alle andere vrienden - Wallis Simpson altijd 'Duchess' noemde.
Geen toestemming
Ook vorstenhuizen gaan er de laatste jaren meer en meer toe over om hun dikwijls zeer belangrijke collecties juwelen door middel van boeken openbaar te maken. Nederland loopt hierin enigszins achter. In het in 1996 verschenen boek De Juwelen van het Huis Oranje-Nassau dekt de titel nauwelijks de lading, omdat de koningin geen toestemming gaf voor publicatie van haar juwelen en Brus uitsluitend gebruik kon maken van openbare bronnen.
Hoe anders ging dat in 1992 in Engeland, toen The Jewels of Queen Elizabeth II verscheen. Auteur Leslie Field beschrijft hierin uitgebreid de persoonlijke collectie juwelen van de Britse monarch, inclusief aardige achtergrondinformatie. Naast de koninklijke collectie zijn er dankzij het Engelse erfrechtsysteem veel juwelen bewaard gebleven in Engelse adellijke families. De belangrijkste worden beschreven in het in 1989 door Diana Scarisbrick gepubliceerde Ancestral Jewels.
Inmiddels is er ook een boek verschenen over de juwelen van het Deense koningshuis, helaas geschreven in het Deens, en in 2003 verscheen Gioielli di Casa Savoia. Dit boek over de juwelen van het Italiaanse koningshuis werd geschreven door Stefano Papi en Maria Gabriella di Savoia en de informatie komt dus uit de eerste hand. Ondanks het feit dat menigeen een Italiaans woordenboek zal moeten aanschaffen om de tekst te kunnen volgen, is deze uitgave de 75 euro meer dan waard en mag hij niet ontbreken in de boekenkast van de vakman en de verzamelaar of geïnteresseerde.
Niet elk juwelenboek kan de toets der kritiek zonder meer doorstaan. Zo verscheen in 2002 bij Thames Hudson in Londen 20th Century Jewelry. The Complete Sourcebook. Mijn Engelse collega Geoffrey Munn, juwelenexpert in The Antiques Roadshow zei in een bespreking van dit boek: "An essential for every student and collector of jewelry". Aan deze uitspraak moet niet te veel waarde worden gehecht. Het boek bevat nauwelijks tekst, maar meer dan 1500 tekeningen waarom geen foto's? -, die op een nogal kinderlijke manier zijn weergegeven en waarvan de kleuren vrij onbestemd zijn. Een boek om van in de war te raken.
Ook de catalogus van de in Londen gehouden tentoonstelling van bijna 400 juwelen van de Parijse ontwerper Joël Arthur Rosenthal is een grote mislukking. Het boek heeft het formaat van een Statenbijbel en wordt beschermd door een kartonnen hoes, maar staat in schril contrast met de weergaloos mooie juwelen van JAR. Het papier is vlekkerig en de afbeeldingen zijn onduidelijk en veel te klein. Volgens Rosenthal zelf ligt de schuld bij het feit dat hij de catalogus heeft laten drukken in Polen. Een gemiste kans, want menigeen zat in spanning te wachten op een overzichtswerk van deze kunstenaar. De prijs van 200 pond staat nu in geen verhouding tot de kwaliteit van het boek.
De hier genoemde boeken zijn het topje van een enorme ijsberg. Voor de liefhebber zijn tegenwoordig ontelbare juwelenboeken voorhanden. Wie goed om zich heen kijkt bij al dan niet gespecialiseerde boekhandels vindt altijd wel iets van zijn gading en zal zelfs tot de conclusie komen dat de bijbel van de juweliers, het oorspronkelijk in 1908 in Parijs verschenen driedelige standaardwerk La Bijouterie Française au XIXe Siècle door de juwelier Henri Vever, inmiddels in een Engelse vertaling in herdruk is verschenen.
Door Martijn Akkerman, juwelenhistoricus
Lees meer artikelen van Martijn Akkerman in het Blog Zilver.nl
Bekijk ook onze collectie: