Delen

Franse Tijd

Op 14 juli 1789 breekt in Frankrijk de revolutie uit. Vier jaar later worden koning Lodewijk de zestiende en zijn vrouw Marie Antoinette onthoofd. Het nieuwe Franse regime verklaart ook de oorlog aan in hun ogen andere conservatieve machten in Europa. Onder deze machten behoord ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden onder stadhouder Willem V.

Op 14 januari 1795 steken de Fransen de bevroren Waal over en drie dagen later bereiken ze Utrecht. Willem V wacht hun komst niet af, hij vlucht met zijn gezin naar Engeland.

Al naargelang het perspectief duidt de Franse Tijd (Période Française, Franzosenzeit) in de (Europese) geschiedschrijving verschillende (overlappende) tijdperken aan. Voor Noord-Europa spreekt men van de periode tussen 1794 en 1815, waarin het merendeel van dit werelddeel tot Napoleontisch Frankrijk behoort. In Nederland volgt men deze periode van 1795 tot 1813, in België van 1794 tot 1815. De Belgen (Zuidelijke Nederlanden) worden deel van Frankrijk op 1 oktober 1795. Bataafs Brabant volgt in 1798.

In de noordelijke Nederlanden spreekt men ook wel van de Frans-Bataafse Tijd omdat deze periode er grotendeels overlapt met de Bataafse Republiek. Deze komt tot stand na een volksopstand vergelijkbaar met de Franse Revolutie (1789), aangespoord door patriottische bannelingen geïnspireerd door de Franse verlichting en gesteund door gewapende, Franse troepen. Nederland wordt een zusterrepubliek van de Eerste Franse Republiek en voert met politieke middelen strijd voor een maximale onafhankelijkheid.

Dat laatste is niet naar de zin van Napoleon, die de Bataafse Republiek in 1801 omvormt tot een autoritaire staat onder grootpensionaris Rutger Jan Schimmelpenninck. In 1806 wordt dat zelfs een monarchie onder leiding van Napoleons broer, Louis, Koninkrijk Holland. Maar ook Louis streeft volgens Napoleon te veel onafhankelijkheid na en blijkt bovendien niet in staat de gewenste legerkracht aan te leveren, zelfs niet als Napoleon hem dwingt om de gevreesde dienstplicht in te voeren.  

Als in 1809 de Engelsen de contreien binnenvallen,

grijpt Napoleon in en annexeert de Nederlanden, die vanaf 1810 deel uitmaken van het Franse Keizerrijk. Die situatie duurt tot in 1813, wanneer Napoleon de slag bij Leipzig verliest en de Franse aftocht in gang zet. In november 1813 worden de Fransen ook uit Nederland verjaagd. In het machtsvacuüm ontstaat uiteindelijk het soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden. Op 30 november 1813 keert Willem V als vorst terug uit zijn Engels ballingschap. In 1815 roept het Congres van Wenen hem officieel uit tot Willem I, koning der Nederlanden.

Zilverkeuren tijdens de Franse tijd

In deze roerige tijden wisselden ook de manier van het keuren van goud en zilver snel. In de Franse tijd 1807 tot 1812 geldt er een groot zilverkeur: meesterteken, kroon =groot keur, stadsmerk en een jaarletter in een kleine schrijfletter:

a =1807-1809, b=1809, c=1810 en d=1811

Amsterdamse zilverkeuren uit de Franse tijd Kennisbank Zilver.nl

Voorbeeld van keuren uit de Franse tijd: DWR = meesterteken, drie kruisjes = het stadskeur van Amsterdam, c = de jaarletter van 1810 en 10 voor zilver van 10 penningen.

Bekijk ook onze collectie:

Antiek zilver

Zilver bestek