Geen producten
Prijzen zijn incl. btw
Gildekeuren - Zilvergilde
Gildekeuren is een term voor de keurtekens gebruikt tijdens de vroegere stadsgilden waarmee het gehalte, de herkomst en de verantwoordelijke zilversmid en keurmeester kon worden aangewezen. Vaak bestond een stel gildetekens uit een meesterteken van de maker, de zilversmid, het stadsteken, de jaarletter en de Nederlandse leeuw voor het gebruikte gehalte.
De gildes werden in 1798 opgeheven waarna de keuring van goud en zilver landelijk werd geregeld.
Achtergrond van het Zilversmidsgilde
Zilversmeden waren tot aan het einde van de 18e eeuw georganiseerd in gilden: ambachtelijke verenigingen die toezicht hielden op opleiding, kwaliteitseisen en productie binnen hun vakgebied. Elk gilde had zijn eigen regels waaraan leden zich moesten houden. Alleen erkende meesters mochten zelfstandig werken produceren die voorzien werden van officiële keuren.
Keurmerken en Symboliek
Ieder stuk zilverwerk dat door een lid van een gilde werd vervaardigd moest gekeurd worden voordat het verkocht mocht worden. De belangrijkste onderdelen van deze keuring waren:
- Meesterteken: Een uniek merkteken of monogram waarmee elke zilversmid zichzelf identificeerde.
- Stadsteken: Een symbool dat aangaf in welke stad of welk gewest het werk was gemaakt (bijvoorbeeld Amsterdam met Andreas-kruizen).
- Jaarletter: Een letter die verwees naar een specifiek jaar waarin het object gekeurd werd; dit volgde vaak vaste alfabetische reeksen per regio of stad.
- Nederlandse Leeuw: als aanduiding voor het zilver gehalte
Keurmeesters & Controleurs
Keurmeesters waren benoemde functionarissen binnen elk stadsbestuur of gilde die verantwoordelijk waren voor controle op zuiverheid én authenticiteit. Zij gebruikten speciale stempels om goedgekeurde stukken te merken. Deze functie vereiste veel kennis over metallurgie én ervaring met vervalsingen – want ook toen al kwam fraude regelmatig voor.
Einde Gildesysteem & Nationale Keurwetgeving
Tijdens Franse overheersing onder Napoleon werden alle stedelijke gilden afgeschaft bij decreet in 1798 ten gunste van vrije beroepsuitoefening zonder corporatieve beperkingen. Vanaf dat moment nam eerst regionale overheid – later nationale instanties – deze taken over via gestandaardiseerde wetgeving zoals bijvoorbeeld: Rijkskeurtekens volgens Wet Waarborg Zilverwerken (1853).
Bruikbare Bronnen & Verwijzingen
- Zilver.nl - Overzicht Nederlandse Keurtekens sinds middeleeuwen
- Koninklijk Huis - Geschiedenis edelmetaalbewerking Nederland
Dankzij deze rijke traditie kunnen we vandaag nog steeds historische objecten nauwkeurig dateren én toeschrijven aan specifieke makers dankzij hun unieke tekensysteem — iets wat zowel kunsthistorici als verzamelaars bijzonder waarderen.
Wilt u meer lezen over zilverkeuren en merken? Kijk dan in onze zilverkeurendatabase
Bekijk onze collectie: