Delen

Lodewijk XV

Louis XV (Louis Quinze, Lodewijk de Vijftiende) was koning van Frankrijk van 1 september 1715 tot aan zijn dood op 10 mei 1774. Hij wordt geboren op 15 februari 1710 en, hoewel hij niet bijzonder geliefd is, wordt hij bekend als Louis le Bien-Aimé (Lodewijk de Geliefde). Louis is de opvolger van zijn overgrootvader, Louis XIV. In de aanloop naar zijn volwassenheid (op de leeftijd van 13 jaar, in 1723) wordt Frankrijk geregeerd door Philippe II, de hertog van Orléans en regent van Frankrijk. Louis XV wordt alleenheerser in 1743, na de dood van zijn eerste minister, kardinaal Fleury. Zijn regeertijd van 59 jaar is de op 1 na langste in de geschiedenis van Frankrijk.

Koning Lodewijk XV  de vijftiende Quinze kennisbank Zilver.nl

Lodewijk XV koning van Frankrijk


In de geschiedenisboeken krijgt Louis XV minder goede punten. Zijn beleid wordt getekend door beschamende corruptieschandalen en een oorlogsdrift die de Franse schatkist leegzuigt. Zo staat hij uiteindelijk vooral bekend als de wegbereider van de Franse Revolutie en de val van de monarchie (1789/92).

Qua buitenlands beleid staan 2 conflicten centraal in Louis' beleid, de Poolse en Oostenrijkse successieoorlogen. Tijdens dit 2de conflict komt hij uitvoerig in contact met de Nederlanden, die vanaf 1744 het belangrijkste slagveld van deze oorlog worden. In 1746, na een trits kleinere overwinningen, slagen de Fransen erin Brussel, de toenmalige hoofdstad van de Oostenrijkse Nederlanden, te bezetten. De oorlog blijft echter aanslepen, met name in de Nederlanden en Italië. 

Hoewel in 1747 de Oostenrijkse Nederlanden (omzeggen het huidige België) integraal worden bezet, draait het conflict uit op een sisser, die zowat symbool komt te staan voor Louis' beleid. In 1748 stelt hij namelijk de conferentie van Aix-en-Chapelle voor ter beëindiging van de oorlog, een proces dat wordt versneld door zijn verovering van Maastricht (1748) en de dreiging die daar van uitgaat voor de rest van de Nederlanden. In het verdrag geeft Louis alle Nederlandse veroveringsgebieden terug aan de Oostenrijkers. Maastricht gaat terug naar de Nederlanders, Nice en Savoye naar de Sardijnen en Madras (India) naar de Engelsen. Frankrijk blijft achter met Louisburg en Cape Breton, verkregen van de Engelsen.

De beslissingen vallen uitermate slecht bij de Franse bevolking en Louis ziet geen kans (of nut) om ze helder te communiceren. De Fransen houden zo vooral een handvol uitdrukkingen over aan zijn regeerperiode, waaronder "bête comme la paix" ("dom als de vrede") en "travailler pour le roi de Prusse" ("werken voor de koning van Pruisen") of "werken voor niets".

Lodewijk XV en zijn vrouwen

In 1725 trouwt Lodewijk XV met de Poolse prinses Maria Leszczynska, hij is dan pas 15 jaar! In 1729 wordt hun eerste zoon Lodewijk geboren, er volgden er in rap tempo nog 9. De koningin die het zwanger zijn zat was weigerde Lodewijk XV de toegang tot haar slaapkamer. In de periode hierna was de koningin haar continue ontrouw. Sommige van zijn maitresses werden heel beroemd zoals Madame de Pompadour, Madam du Barry en Marie-Louse O'Murphy. Zijn ontrouw was in heel Frankrijk en erbuiten bekend. Er wordt beweerd dat de koning 90 onwettige kinderen had.

Het einde van Lodewijk XV

Lodewijk XV overleed in 1774 vrij plotseling aan de pokken. Hij liet een een Frankrijk na met grote politieke en financiële problemen. Lodewijks zoon de Dauphine Lodewijk was 9 jaar eerder overleden aan tbc, zijn oudste zoon die zijn jeugd overleefde was Lodewijk August, hij werd de nieuwe Koning, Koning Lodewijk XVI.

Mahoniehouten bestekkist met zilver beslag in rococo stijl Johannes Schiotling 1772 Kennisbank Zilver.nl

Mahoniehouten bestekkist met zilver beslag in Rococo stijl door Johannes Schoitling te Amsterdam in 1772, Collectie Het Rijksmuseum.

De Louis Quinze stijl

Als reactie op de drukke, barokke Louis Quatorze-stijl verspreidde zich vanuit Frankrijk een nieuwe stijl: laat barok, de rococo stijl of Louis Quinze stijl werd gekenmerkt door een asymmetrische ornamentiek, is licht en speels, is uitbundig en de versieringen zijn krullerig. Deze stijl is in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden toegepast rond het midden van de 18e eeuw.

Ook de juwelen worden tijdens de rococo periode lichter, sierlijker met asymmetrische versieringen. Er worden nieuwe inspiratiebronnen aangeboord zoals de natuur; bloemen, bladeren, vogels en insecten maar ook de zee en rivieren met koralen, schelpen en rietplanten worden gebruikt als ornamenten in sieraden. 

Het edelsmeedwerk en de juwelenkunst bereiken in deze periode een grote mate van perfectie die misschien later wel nooit meer wordt bereikt alhoewel de juwelen uit de Art Nouveau periode ook heel mooi gemaakt zijn. 

Bijoux de la Couronne

Zowel Lodewijl XV als zijn kleinzoon Lodewijk XVI breidden de verzameling Bijoux of Joyaux de la Couronne, de Franse kroonjuwelen, flink uit, onder andere met de 140 karaats Regent diamant en de Sancy. Ook werden alle roosgeslepen diamanten tot briljanten verslepen. De leertijd om goudsmid te worden was in die jaren nog 7 jaar. Men wilde perfectie. Tijdens bals, recepties en maskarades waren de dames behangen met de meest mooie, sprankelende juwelen. De juweliers hadden het in die tijd heel erg druk en maakten de meest mooie stukken. 

Lodewijk XV had vele minnaressen waaronder Madame de Pompadour en Madame du Barry die de Franse juweliers bezig hielden en hun creativiteit aanwakkerden. Als ze aan de zijde van de koning naar de schouwburg of naar het casino gingen lieten ze graag al hun pracht en praal zien. Madame de Pompadour liet cameeën en intaglio's maken met afbeeldingen van het Franse leger, zijn helden en veroveringen. Ook gaf de Franse koning graag dure juwelen, zilverwerk en edelstenen cadeau aan buitenlandse vorsten bij huwelijken en geboortes. Ook mannen kregen geschenken zoals snuifdozen en zegelringen.

Lodewijk XV liet voor Madame de Pompadour een ring maken met een diamant geslepen in de vorm van haar lippen, het marquise of markies slijpsel.

Lees ook:

Lodewijk XVI

Bekijk ook onze collectie:

18e eeuws zilver