Geen producten
Prijzen zijn incl. btw
Johannes Lutma
Johannes (Janus) Lutma (circa 1584 - 1669) is een bekende, Nederlandse zilversmid.
Om een onderscheid te maken met zijn zoon, die ook smid was, spreekt men ondertussen van Johannes Lutma de Oudere en Johannes Lutma de Jongere (Johannes Lutma II, Johannes Lutma Junior of ook wel gewoon Jan Lutma). Lutma de Oudere wordt geboren in Emden, dat dan nog een Nederlandse vluchtelingengemeenschap is (ondertussen Duits). Na periodes in Rome en Parijs, verhuist hij in 1921 naar Amsterdam, waar hij in 1623 trouwt met Mayken Roelants en in 1638 met Saera de Bie.
Twee antieke zoutvaten gemaakt door Johannes Lutma in 1639, Collectie Het Rijksmuseum
Lutma een vriend van Rembrandt
In Amsterdam raakt Lutma onder andere bevriend met de overbekende schilder Rembrandt, die zelfs nog een etsportret van Johannes maakt. Het bekendste schilderportret van Lutma wordt dan weer gemaakt door Jacob Adriaenszoon Backer, ergens tussen 1639 en 1651. Het staat nog steeds tentoongesteld in het Rijksmuseum van Amsterdam, dat verschillende werken van Lutma in zijn collectie heeft. Hiertoe behoren ook nog 2 zilveren zoutvaten verworven uit de verzameling van Dreesman en een zilveren beker. Pronkstuk is een zilveren drinkschaal met kan, voorzien van weelderige, complexe zeemotieven.
Zilveren schaal met kan gemaakt door zilversmid Johannes Lutma in 1647, Collectie Het Rijksmuseum.
Zilversmid in Amsterdam
In de 17de eeuw groeit Amsterdam dan ook uit tot een van de grootste steden van Europa. Bij deze status hoort een van de grootste concentraties goudsmeden en zilversmeden. Halverwege de eeuw heeft de stad meer dan 300 ateliers -- alleen Parijs doet beter. De Amsterdamse gemeenschap is meer dan 2 keer groter dan die van Londen of Augsburg en 5 tot 6 keer groter dan die in andere toenmalige grootsteden zoals Antwerpen, Hamburg en Neurenberg.
Wanneer hij in 1621 verhuist, moet Lutma zich ongetwijfeld aangetrokken voelen door de mogelijkheden die Amsterdam jonge edelsmeden biedt. Lang doet hij er trouwens niet over om er door te breken als toonzettend zilversmid. Dichters herdenken zijn bekendheid in verzen, terwijl schilders zijn glorie op het doek brengen. De vooraanstaande, Duitse kunsthistoricus Joachim von Sandrart neemt hem bovendien op in zijn Pantheon van de allergrootste kunstenaars. Het is deze faam die doorleeft in de straatnamen van De Pijp (Amsterdam) en Schoonhoven.
Lutma's bekendste werk blijft daarbij het koperen koorscherm van de Nieuwe Kerk van Amsterdam. Een aantal van de ontwerpen wordt later nog in 4 series afdrukken gepubliceerd, voornamelijk door zijn zonen Jacob en Johannes (de Jongere). Het scherm is een ultiem voorbeeld van de kwabstijl (oorschelpstijl, kraakbeenstijl, auriculaire stijl) waarmee Lutma roem verwerft en die hij leert van de meester zelf: Paulus van Vianen. Deze beeldtaal wordt gekenmerkt door gladde, "oor-achtige" vormen en een vloeiende sculptuur, waarbij de techniek van de repoussage centraal staat.
Bekijk ook de collectie Antiek zilver van Zilver.nl