Delen

Empire stijl

Deze periode aan het begin van de 19e eeuw kenmerkt zich door militaire, romeinse ornamenten zoals lauwerkransen. Er zijn veel strakke lijnen – dit veroorzaakt de wat strenge uitstraling van de stijl. 

Zilveren terrine Empire M. Logenrath 1801 Kennisbank Zilver.nl

Keizer Napoleon

Na de staatsgreep van Napoleon waarna hij zichzelf tot keizer kroonde moest er een nieuwe stijl komen. Keizer Napoleon wilde zich omringen met pracht en praal. Zijn keizerrijk gaf de nieuwe stijl zijn naam: empire = keizerrijk. De nieuwe stijl liet hij ontwerpen door de architecten Percier en Fontaine. Hij wilde een stijl die eigentijds was maar gebaseerd op het Romeinse keizerrijk, heldhaftig en zuiver. 

In heel Europa is de empire stijl terug te vinden, vrijwel overal met krijgshaftig uiterlijk met verering voor de oudheid en klassieke motieven. Zelfs in Engeland dat niet door Napoleon was bezet had de stijl flinke invloed. Na Parijs was Wenen de voornaamste stad van de Empire stijl.


De Empire stijl was maar kort populair en de invloed ervan op het Nederlandse interieur en -mode is heel direct terug te leiden naar Napoleon. De broer van keizer Napoleon kwam vanuit Frankrijk om leiding te geven aan Nederland, als eerste koning. Hij nam zijn intrek in het gebouw dat sindsdien bekend staat als het Paleis op de Dam en liet dit inrichten naar zijn smaak. Dit verklaart hoe de Franse Empire stijl in Nederland is terug te vinden. 

4 zilveren empire zilveren kandelaars A.H. Paap Amsterdam 1806 Kennisbank Zilver.nl

Overblijfselen van de Empire stijl

Overblijfselen uit de empire stijl zijn bijvoorbeeld zilveren schalen en bestek, waarin een brede rand is gegraveerd met een streng motief met veel rechte parallelle lijnen in het edelmetaal gegraveerd. Ook sfinxen waren onderdeel van de decoratie op Empire voorwerpen.

Sieraden uit de empiretijd hebben rechte lijnen en soms brede, rechthoekige elementen die zich herhalen. Je ziet dit patroon bijvoorbeeld heel duidelijk in een diadeem of een armband uit de Empire periode. De sieraden golden in die tijd als zeer modern en zijn nog altijd populair. 

Laat Empire

Met de val van Keizer Napoleon kwam er een eind aan de Empire stijl. Men begon met de stijl aan te passen aan burgerlijke maatstaven. Deze eerste periode noemen velen de laat Empire.

Zilver keuren tijdens de empire periode

Nadat in 1798 de gilden formeel werden opgeheven volgden er jaren waarin de verschillende goud- en zilverkeuren snel wisselden. De wijze van keuren werd nog tot 1807 gedaan volgens het oude gildesysteem. In 1807 werd onder Lodewijk Napoleon het keuren van edele metalen in het Koninkrijk Holland centraal geregeld. Voor het eerst gold in het hele land dezelfde jaarletter zoals het nu nog is.

Voor zilver werden 4 merken gevoerd:

  1. het meesterteken
  2. het merk van het keurkantoor
  3. het gehaltemerk
  4. de jaarletter

Voor goud kwamen er kwamen er drie gehaltes: 22 karaats 916/000, 20 karaat 833/000 en 18 karaats 750/000 en voor zilver twee; 1e gehalte 925/00 en 2e gehalte 835/000.

Op 1 maart 1812, na de inlijving van het Koninkrijk Holland bij het Franse keizerrijk, werd de Franse waarborgwet van kracht. Tijdens deze periode was er geen jaarletter systeem. Tot 1813 bleven de Franse wetten gelden. 

Vanaf 1814 worden de zilver- en goudkeuren van Het Koninkrijk Der Nederlanden geldig, die we nu nog steeds gebruiken. 

Bron:

Goud- en zilvermerken van Voet door L.B. Gans, ISBN 90 6890 363 2

Bekijk ook de collectie:

Empire zilver bestek en schepwerk