Rouwjuwelen bestaan al sinds mensenheugenis, bijvoorbeeld bij de oude Egyptenaren. Aan het eind van de 18e eeuw kwamen sentimentele sieraden in de mode, Memento mori. Sieraden met portretten van familie of geliefden maar ook ringen en medaillons met haarlokken. In de Victoriaanse tijd (die liep van ongeveer 1873 tot 1901) kwam vanuit Engeland het gebruik om rouwsieraden te dragen als een dierbare overleden was. Na de dood van haar man Prins Albert, ging Koningin Victoria over tot een hele lange rouwperiode. De rouwsieraden gingen, in tegenstelling tot in de Egyptische beschaving, niet mee met de overledene het graf in maar werden gedragen door bijvoorbeeld de weduwe en de kinderen van de persoon die was overleden. Met een rouwsieraad werd een overledene herdacht.
De rouwsieraden waren meestal gemaakt in een laag goudgehalte, dit paste meer bij de rouw dan een hoog, feestelijk goudgehalte.
Gouden memoriering bezet met een haarwerkje in een omlijsting van kleine pareltjes waar naast aan beide zijde een urn met wit emaille gemaakt rond 1800, Collectie Zilver.nl.
Een specifieke categorie binnen de rouwsieraden wordt gevormd door de haarsieraden. Het gaat hier niet om een tiara of een haarspeld, maar om een sieraad waarin een lokje haar van de overledene is verwerkt. Bijvoorbeeld in een medaillon, een ring, aan oorbellen, als armband of zelfs als horlogeketting. Dit is een traditie die al erg oud is. Bij opgravingen zijn haarsieraden gevonden uit de vroege Middeleeuwen. Uiteraard is een haarsieraad erg persoonlijk en de waarde vooral emotioneel.
9 Karaats gouden haarwerkbroche gemaakt in Engeland rond 1860 met op de achterzijde de gravure; Mary Beckett died 21sth Aug's 1810 Oct 62. Collectie Zilver.nl
Een variant op het haarsieraad die nog niet zo heel lang bestaat, is een sieraad met de as van een overledene erin verwerkt. Steeds meer mensen in Nederland kiezen ervoor om zich te laten cremeren na het overlijden, een proces waarbij as overblijft die vaak in een urn terug komt bij de familie. Heel veel nabestaanden vinden het fijn om een klein beetje van deze as te laten verwerken in een sieraad. Net als bij het lokje haar, is het mogelijk om een klein deel van de as op te laten nemen in bijvoorbeeld een hanger, een ring of een armband. Het is belangrijk om vooraf goed de mogelijkheden en kenmerken van deze manier van gedenken door te nemen met de juwelier.
Deze twee voorbeelden zijn uiteraard een zeer persoonlijke categorie van rouwsieraden. Andere manieren om rouwsieraden persoonlijk te maken zijn met een inscriptie of een afbeelding van de overledene (het zij gegraveerd, het zij een foto in een foto-medaillon).
Ook zilverwerk mocht in een periode van rouw niet teveel glanzen en werd soms in de 'rouw geschuurd'. We komen soms 18e eeuws zilver bestekdelen tegen die met rechte krassen/strepen dof gemaakt zijn zodat ze niet meer glimmend waren.
Bekijk ook de collectie:
Het Nederlands uitvaart Museum Tot Zover te Amsterdam heeft ook een collectie rouwsieraden
Lees ook: