Geen producten
Prijzen zijn incl. btw
Stadhouder Willem V
In navolging van Frankrijk voert tweespalt ook de boventoon in de Republiek der Nederlanden. De macht is sinds 1750 in handen van stadhouder Willem V, een nazaat van Willem van Oranje. Willem van Oranje was in de 16e eeuw de eerste stadhouder van de Nederlanden en wordt door Velen sindsdien gezien als de 'vader des vaderlands'. Willem V is als prins van Oranje bij erfrecht benoemd tot stadhouder, de hoogste functie in de republiek. Zijn aanhangers zien de Oranjes als de natuurlijke leiders van het land.
Willem V en Anna van Hanover
Willem V is de zoon van Willem IV en Anna van Hanover, hij werd op 8 maart 1748 geboren. Als zijn vader in 1751 overlijdt en zijn moeder in 1759 vervallen alle stadhouderlijke functies aan de gewestelijke staten want Willem is pas 11. Als Willem 18 wordt begint zijn tijd als stadhouder. Willem is een man met een grote algemene ontwikkeling en een groot geheugen maar hij is ook een twijfelaar en een stevige drinker.
Willem trouwt op 4 oktober 1767 met Wilhelmina van Pruisen, een zuster van de koning van Pruisen, een krachtige dame. Het stel kreeg drie kinderen, een dochter en twee zoons, van wie de oudste Willem Frederik, de latere koning Willem I zou worden.
Terwijl de bevolking steeds armer voerde Willem V een hofhouding alsof hij de vorst was van een groot, welvarend land. Willem V was een groot liefhebber van kunst en hij zorgde dan ook voor de komst van het eerste museum in ons land. Het Stadhouderlijk Kabinet van Schilderijen gelegen aan het Haagse Buitenhof was in 1774 het eerste openbare museum in Nederland gebouwd op initiatief van Willem V.
De patriotten
Een grote groep mensen, voornamelijk uit de middenstand, wilde meer inspraak in de Nederlanden en verenigt zich in de jaren 80 on de naam de patriotten. In diverse steden nemen gewapende burgers de macht over. De prinsgezinden steunen Willem V en staan lijnrecht tegenover deze patriotten. Met behulp van de koning van Pruisen worden de patriotten eind jaren 80 verjaagd. Velen van hen vluchten naar Frankrijk en worden er met open armen door de revolutionairen ontvangen. Daar verzamelen de patriotten zich in het Bataafse Legioen, dat zich klaarmaakt voor een inval in de Nederlanden.
De keeshond het symbool van de patriotten
Op zilverwerk uit deze periode zien we vaak de keeshond afgebeeld, het symbool van de patriotten. Eén van de leiders van de patriotten was Cornelis (Kees) de Gijselaar uit Dordrecht en naar hem werden de patriotten 'kezen' genoemd. Het was eigenlijk een scheldnaam maar de patriotten vonden het een eretitel. De keeshond komt voor op tabaksdozen, als bekroning op een pijpenwroeter of zoals op op de foto als versiering op een zilveren roomlepel.
De vlucht van Willem V
In 1792 verklaarde Frankrijk de oorlog aan de republiek. De troepen van de Zuidelijke Nederlanden en die van de Republiek waren niet opgewassen tegen het sterke Franse leger. In oktober van 1794 namen ze Den Bosch in waarna de rest van het land volgde. In 1795 vlucht Willem V met een boot van Scheveningse vissers naar Engeland. De stadhouderlijke familie leeft in Londen onder moeilijke financiële omstandigheden waardoor ze een groot aantal juwelen moeten verkopen om in hun levensonderhoud te voorzien.
De inlevering van zilver en goud in 1795
Door de onrusten en de dreigende aanval van de Fransen op de provincie Holland werd de bevolking in 1795 verplicht om uiterlijk binnen een maand ongemunt goud en zilver in te leveren. Er waren grote sommen geld nodig om een land- en zeemacht neer te zetten.
Het zilver en goud moet ingeleverd worden of afgekocht, de berekende waarde moet dan in geld betaalt worden. Er waren uitzonderingen op de regels zo hoefde kerkelijk zilver niet ingeleverd te worden en ook niet afgekocht net als zilver bestek. Ook gouden en zilveren dozen met portretten en bijbelbeslag vielen buiten de regels. Ook gespen, ringen, oorringen, hoofdversiersels, kettingen en horloges bleven gespaard. Vele lieten hun zilverwerk smelten en vermaken tot lepels en vorken om zo vrijstelling te hebben van inlevering en/of betaling. Als de overheid dit in de gaten krijgt wordt er op 7 april een verbod ingesteld op het maken en keuren van lepels en vorken.
Het decreet waarin deze al deze regels werden vastgelegd bestond uit 14 punten.
In punt 13 staat: Wanneer iemand ter kwader trouw goud of zilver heeft achtergehouden of heeft verzwegen, zal hij het vierdubbele van het gefraudeerde verbeuren, en als bedrieger van zyn vaderlan in alle nieuwspapieren bekend worden gemaakt.
De afgekochte stukken werden voorzien van de jaarletter van 1795.
Het zilver uit deze periode werd verder nog gekeurd met de gildekeuren.
In 1801 erkent Willem V de Verklaring van Oraniënstein dat het land voortaan Bataafse republiek gaat heten.
Ook in andere landen moesten burgers de staatskas aanvullen
Ook in andere landen moesten goud en zilver ingeleverd worden om de oorlogskas aan te vullen. Wie dit deed kreeg uit dank een gietijzeren sieraad, Fer de Berlin.
Bron: Wikipedia
Bekijk ook de collectie antiek zilver van Zilver.nl