Delen

Anna Pavlovna 

Anna Pavlovna (Anna Paulowna) van Rusland (18 januari 1795 - 1 maart 1865) was een koningin-gemalin van Nederland en de 343ste Dame van de Koninklijke Orde van Koningin Maria Luisa. Ze wordt geboren in Gatchina Palace, als 8ste kind en 6de dochter van Paul I van Rusland en keizerin Maria Feodorovna. Zo draagt ze de titel van "Keizerlijke Hoogheid Groothertogin van Rusland". 

Anna Paulowna de vrouw van Koning Willen I Zilver.nl
Portret van Anna Paulowna met haar, haar gekapt a la Giraffe wat in die tijd zeer populair was. Om haar hals en in haar oren parelssieraden en op haar hoofd een diadeem vol diamanten.

Anna's jeugd

Anna wordt opgevoed door haar moeder Maria Fjodorovna in de zomerresidentie van de Romanovs, in Tsarskoye Selo. Ze brengt er haar jeugd door met haar 2 jongere broers, Nicholas en Michael, en studeert onder andere talen en wiskunde. Uitblinken doet ze in handwerk en schilderen. 


Op 21 februari 1816 trouwt ze in de kapel van het Winterpaleis (Sint-Petersburg) met de Prins van Oranje, later koning Willem II van Nederland. Het huwelijk wordt in 1815 voorgesteld door haar broer, tsaar Alexander I, als een symbool van de alliantie die na het Congres van Wenen ontstaat tussen Rusland en de Nederlanden. Omdat gedwongen huwelijken uitgesloten zijn in de Romanov familie, wordt Willem hiervoor uitgenodigd in Rusland, opdat Anna haar toestemming kan geven. Het echtpaar blijft achteraf nog een jaar in Rusland.

Portret van prins Willem van Oranje met zijn vrouw Anna Pavlovna Kennisbank Zilver.nl

Portret van prins Willem van Oranje met zijn vrouw Anna Pavlovna, Phillippus Velein 1786-1836, Collectie de Hermitage

De juwelen van Anna Paulowna

Anna krijgt van haar moeder een enorme bruidsschat mee bestaande uit porselein, kleding en prachtige sieraden. Alleen de juwelen hadden toen al waarde van ongeveer 1 miljoen roebel, omgerekend naar nu ongeveer 22,5 miljoen euro. Honderd kisten met jurken, schoenen, serviesgoed, zilver, juwelen, juwelen parures en losse parels verhuizen van Rusland naar Brussel. Natuurlijk hield Anna van juwelen en droeg ze, ze graag maar ze waren ook bedoelt om aan de wereld te laten zien wat haar rang en positie waren, ze was en bleef bovenal een Romanov, een keizerlijke hoogheid.

Als er in 1820 brand uitbreekt in het paleis in Brussel redt een kamermeisje een deel van de juwelen van Anna Paulowna. Door met een ladder naar de kamer met de juwelen te klimmen weet ze een deel van de sieraden mee naar buiten te nemen.

Tien jaar later wordt er ingebroken in het paleis in Brussel en worden er juwelen gestolen, juwelen uit de bruidsschat, sieraden die ze van haar man Willem II heeft gekregen en sieraden met emotionele waarde. Het brengt de kroonprins in een kwaad daglicht omdat men denkt dat hij met de juwelen zijn gokschuld heeft afbetaald. Gelukkig worden een jaar later bijna alle juwelen teruggevonden in New York. Constant Polari wordt opgepakt voor de diefstal en in 1934 wordt hij in Den Haag berecht.

Het merendeel van de sieraden van Anna Paulowna worden geërfd door haar dochter Sophie, die met de groothertog van Saksen-Weimar trouwde en in Duitsland woonde. Deze sieraden zijn dus niet binnen het huis van Oranje gebleven.

De verhuizing naar Nederland

Bij haar verhuizing naar Nederland ondergaat Anna een cultuurschok. Vooral het lossere Nederlandse klassensysteem, waar de afstand tussen koningshuis en onderdanen veel kleiner is dan in Rusland, ligt haar moeilijk. In Brussel, waar het echtpaar verblijft tot de Belgische Revolutie hen in 1830 verjaagt, kan haar heimwee nog wat worden verlicht. Anna richt er een ziekenhuis op voor gewonde soldaten van de revolutie (1830) en een school waar arme meisjes en vrouwen kunnen leren naaien (1832). Tijdens haar verblijf in de Nederlanden zal Anna verder nog meer dan 50 weeshuizen oprichten. Anna Paulowna en Willem krijgen samen 5 kinderen, 4 zoons en een dochter.

Het noorden bevalt haar echter slechter omdat het haar minder aan haar geboorteland doet denken. Bovendien verloopt haar huwelijk ondertussen eerder stormachtig. Aanvankelijk voelt Anna zich namelijk superieur in rang ten opzichte van Willem II. Zijn entourage vindt ze van twijfelachtig allooi en door Willems overspel met dames en heren keldert haar vertrouwen in de relatie. 

Anna Paulowna heeft heel veel heimwee naar haar familie en naar Rusland. In het paleis omringt ze zich met voorwerpen uit haar vaderland, zo is ze dol op voorwerpen met malachiet, die ze dan ook vaak van familieleden cadeau kreeg.

Malachiet collectie van Anna Paulowna Kennisbank Zilver.nl

Privé foto gemaakt bij de Koninklijke Verzamelingen

Koningin Anna Paulowna

Als koningin wordt Anna omschreven als waardig, arrogant en afstandelijk. Nochtans leert ze beter Nederlands spreken dan haar vaak Franstalige echtgenoot. Haar strikte Russische etiquette staat een brede populariteit echter in de weg en Anna zal altijd een Russische groothertogin blijven, eerder dan de koningin van Nederland.

Koningin weduwe

Koning Willem II sterft op 17 maart 1849 aan zijn hartkwaal die door een opgelopen verkoudheid wordt verergerd. Als koningin-weduwe verlaat Anna Paulowna dan ook het koninklijk paleis om een teruggetrokken, discreet leven te leiden. In 1855, na een conflict met zoon Willem III (die de troon niet wilde), plant ze een terugkeer naar haar geboorteland; maar uiteindelijk komt het er niet meer van. Ook de relatie met haar schoondochter, Sophie van Württemberg, de vrouw van Willen II is ronduit slecht.

Bronnen:

Koninklijke Verzamelingen

Klaas Martijn Akkerman

Lees ook:

Koning Willem II

Koningin Sophia van Württemberg

Bekijk ook onze collectie:

Antieke sieraden