Antieke camee sieraden 

Antieke camee sieraden, vakmanschap en schoonheid

Er is een charmante legende over een man afkomstig uit de Golf van Napels die ter nagedachtenis aan zijn geliefde vrouw, haar beeltenis begon te graveren op een zeeschelp. De 'camee' was geboren en houdt nog steeds haar charme. Al eeuwen worden er sieraden gemaakt met cameeën gesneden uit schelpen en edelstenen. Charmante damesportretten maar ook strijders en bekende mensen uit de geschiedenis.

Cameesnijders uit Napels

Een camee is het resultaat van een geavanceerde techniek die bestaat uit het maken van een afbeelding in reliëf op een kostbare zeeschelp of edelsteen. De eerste fase van het werk is het schetsen van de afbeelding op het oppervlak waarop deze geplaatst gaat worden. Vervolgens gaat de graveur beginnen met het uitsnijden van de voorstelling. Dit uitsnijden is een nauwkeurig handwerkje waar veel ervaring voor nodig is, één verkeerde snede en de voorstelling is verprutst. Voor het uitsteken van de schelp gebruikt de camee snijder diverse graveergereedschappen die in dikte variëren. Hoe fijner de details, des te meer verschillende stekers. Met zijn technische vaardigheid, creativiteit en artistieke gevoel maakt de vakman een uniek kunstwerk. Het merendeel van de schelpcamees werden en worden gemaakt in Napels.

Voor meer informatie over de geschiedenis van de camee leest u verder onderaan de bladzijde.

De geschiedenis van de camee sieraden

Gouden en zilveren juwelen bezet met cameeën behoren tot de oudste sieraadvormen ter wereld. Al in de Oudheid werden in Mesopotamië stenen bewerkt. Met de meest eenvoudige hulpmiddelen, dikwijls niet veel meer dan een met de hand bewerkte draaiboor, enigszins te vergelijken met de latere tandartsboor, werden voorstellingen in een steen aangebracht.

Intaglio, gesneden in de diepte. Camee gesneden uit de hoogte

Een verdiepte afbeelding, vergelijkbaar met het wapen in een zegelring, noemen we een “intaglio” (spreek uit “intaljo”), van het Italiaanse woord voor snijden. Een uitwendige voorstelling heet een “camée”. Deze benaming heeft een interessante oorsprong, Het is mogelijk dat het afstamt van het Arabische “qamaa’il”, dat bloemknop betekent. Hierbij wordt dus de vergelijking gemaakt met een ontluikende, of bloeiende steen. Het is ook mogelijk dat de oorsprong gezocht moet worden in het Perzische “chumahan”, dat agaat betekent. De eerste cameeën werden dan ook in stenen gesneden die uit meerdere kleurlagen bestonden, waardoor een reliëfwerking werd verkregen. Hoe meer kleurlagen, des te meer effect de camée kon hebben, inclusief schaduwwerking.

De schelpcamee

In de loop van de geschiedenis werd gezocht naar andere, dikwijls makkelijker te bewerken en dus goedkopere materialen, zoals schelpen en lava. Schelpen bestaan dikwijls ook uit verschillende kleurlagen. De meest geschikte schelpen voor het maken van een camee behoren tot de schelpfamilie van de Cassis en de Cassis Rufa Madagascarensis, aangezien de oppervlakte van deze soorten twee verschillende lagen van verschillende kleuren hebben. Maar uiteindelijk werd ook Wedgwood aardewerk, lavasteen, koraal en zelfs glas gebruikt.

Zelfs recentere cameeën, dikwijls machinaal vervaardigd, tonen nog steeds het resultaat van één van de moeilijkste versieringstechnieken in de juwelengeschiedenis. Het is dan ook niet gek dat de mode voor cameeën regelmatig terugkeert. Dat was gedurende de zestiende eeuw, dankzij de interesse in de Klassieke Oudheid, tijdens het Empire dankzij de veldtochtin 1796 van Napoleon naar Italië en tegenwoordig dankzij de groeiende interesse in romantiek en de verhalen uit het verleden.

Bekijk ook de collectie camee sieraden van Diluca